BUDYNKI

  Zakładamy, że na podstawie instrukcji zawartych w Streszczeniu języka wzorców zbudowałeś już jakąś sekwencję. Teraz krok po kroku przedstawimy procedurę przekształcania tej sekwencji w projekt.

1. Podstawowe zalecenie brzmi następująco: przeanalizuj wzorce w ustalonej kolejności, jeden po drugim, i pozwól formie rosnąć z połączenia tych wzorców, działki i tego, co podpowiada ci twój instynkt.
2. Ważne jest, by pracować na miejscu realizacji projektu, wewnątrz pokoju, który ma być przerobiony, na działce, na której ma wyrosnąć budynek, i tak dalej. Jeżeli to możliwe, współpracuj z osobami, które będą korzystać z tego miejsca, kiedy będzie skończone; jeżeli ty będziesz użytkownikiem, to jeszcze lepiej. Ale przede wszystkim pracuj na działce, przebywaj w tym miejscu, niech zdradzi ci ono swoje sekrety.
3. Pamiętaj również, że forma projektu będzie rosła stopniowo w miarę pracy nad kolejnymi wzorcami; najpierw jako coś bardzo luźnego i bezkształtnego, stopniowo stając się coraz bardziej skomplikowana, doskonalsza, bardziej zróżnicowana i wykończona. Nie przyspieszaj tego procesu. Nie porządkuj formy bardziej niż to konieczne, by zrealizować dany wzorzec i spełnić warunki miejsca, krok po kroku. W rezultacie, wbudowując każdy wzorzec w swój projekt, doświadczasz tworzenia pojedynczej całości, która staje się coraz bardziej spójna.
4. Zajmij się jednym wzorcem na raz. Po przeczytaniu go wróć do jego pierwszej strony i przeczytaj ją ponownie. Wprowadzenie do wzorca opisuje, w jaki sposób inne wzorce albo wpływają na ten wzorzec, albo pozostają pod jego wpływem. W tej chwili ta informacja jest użyteczna tylko w takim stopniu, w jakim pomaga ci zobaczyć dany wzorzec jako całość.
5. Teraz spróbuj sobie wyobrazić, jak możesz zrealizować ten wzorzec na swojej działce. Stań tam z zamkniętymi oczami. Wyobraź sobie, jak wszystko mogłoby wyglądać, gdyby ten wzorzec, tak jak go rozumiesz, pojawił się tu jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki. Kiedy już będziesz go „widział”, przejdź się po terenie działki, odmierz krokami w przybliżeniu powierzchnie pomieszczeń, zaznacz ściany za pomocą sznurka i kartonu, a palikami lub kamieniami wyznacz ważne narożniki.
6. Przemyśl ten wzorzec, zanim przejdziesz do następnego. To oznacza, że musisz go traktować jako „jedność” (obiekt, jednostkę, byt, istnienie, całość) i starać się w pełni wyobrazić sobie tę jedność, nim zaczniesz tworzyć jakiekolwiek inne wzorce.
7. Dzięki sekwencyjnemu następstwu języka wzorców nie będziesz musiał wprowadzać wielkich zmian i wycofywać się z wcześniej podjętych decyzji. Zmiany te będą się raczej stawały coraz mniejsze, w miarę wbudowywania kolejnych wzorców, jako seria kolejnych udoskonaleń, aż do zakończenia projektu.
8. Ponieważ tworzysz swój projekt, zajmując się każdym wzorcem z osobna, pamiętaj, by projekt ten był jak najbardziej elastyczny w trakcie przechodzenia z jednego wzorca do następnego. W miarę korzystania z kolejnych wzorców zauważysz, że wciąż musisz dostosowywać swój projekt, by spełniał wymagania nowych wzorców. Ważne jest, żebyś robił to swobodnie, bez niepotrzebnego usztywniania projektu (ustalania jego szczegółów) i bez obawy przed zmianami. Projekt może się zmieniać na tyle, na ile to potrzebne, bylebyś tylko zachował istotne zależności i zalecenia z poprzednich wzorców. Przekonasz się, że można wprowadzać drobne zmiany i jednocześnie zachować najważniejsze elementy planu. W miarę dodawania kolejnych wzorców dostosowujesz ogólną formę swojego projektu do wymagań wzorca, nad którym obecnie pracujesz.
9. Kiedy myślisz o tym, jak zrealizować jeden wzorzec, bierz pod uwagę inne wzorce wymienione wraz z nim. Niektóre są większe, inne mniejsze. Postaraj się wyobrazić sobie, jak większe wzorce mogą kiedyś wyglądać w przestrzeni, w której działasz, i zadaj sobie pytanie, jak wzorzec, nad którym obecnie pracujesz, może się przyczynić do ukształtowania bądź udoskonalenia tych większych wzorców.
10. Zadbaj o to, by twoja koncepcja wzorca głównego pozwoliła ci później włączyć do niego wzorce mniejsze. Będzie dobrze, jeżeli już teraz w przybliżeniu zaplanujesz sposób wbudowania tych mniejszych wzorców, kiedy do nich dojdziesz.
11. Od samego początku zwracaj uwagę na powierzchnię, byś nie oddalał się zbytnio od tego, na co rzeczywiście możesz sobie pozwolić. Wielokrotnie spotkaliśmy się z sytuacją, kiedy ludzie próbowali zaprojektować swoje domy lub inne budynki, a potem się zniechęcali, ponieważ ostateczne koszty okazywały się zbyt wysokie i trzeba było wprowadzać do projektu duże zmiany. Aby tego uniknąć, zaplanuj budżet i posługując się przeciętną ceną metra kwadratowego danego typu budynku, przelicz ten budżet na liczbę metrów kwadratowych projektu. Powiedzmy, że dysponujesz budżetem 30 tysięcy dolarów. Dowiedz się, jaki jest przeciętny koszt realizacji metra kwadratowego budynku, który zamierzasz zbudować. Na przykład, w 1976 roku w Kalifornii cena metra kwadratowego domu odpowiadającego wzorcom z ostatniej części języka wzorców wynosiła 301 dolarów. Jeżeli życzysz sobie kosztownego wykończenia, ta wielkość wzrośnie. Mając 36 tysięcy dolarów, możesz zbudować około 120 metrów kwadratowych.
12. Przez cały proces projektowania miej w pamięci tę oszacowaną powierzchnię. Jeżeli planujesz wznieść dwie kondygnacje, ogranicz powierzchnię parteru do 60 metrów kwadratowych. Jeżeli piętro wzniesiesz tylko nad częścią parteru, jego powierzchnia może wynosić 80—90 metrów kwadratowych. Jeżeli zdecydujesz się na rozbudowanie zewnętrznych pokojów, ścian, treliaży, ogranicz wewnętrzną powierzchnię do 100—110 metrów kwadratowych, żeby zaoszczędzić na zewnętrzne wydatki. Za każdym razem, kiedy posługujesz się jakimś wzorcem, by urozmaicić układ budynku, pamiętaj o całkowitej powierzchni, żeby nie pozwalać sobie na przekroczenie budżetu.
13. Wreszcie, wyznacz najważniejsze linie i punkty projektu w terenie, posługując się cegłami, palikami lub kamieniami. Staraj się nie projektować na papierze; nawet w wypadku skomplikowanego budynku znajdź sposób, by zaznaczyć jego kształt na działce.

  Bardziej szczegółowe instrukcje i praktyczne przykłady procesu projektowego znajdziesz w rozdziałach 20., 21. i 22. The Timeless Way of Building.