99.

BUDYNEK GŁÓWNY*

...skoro wiesz już, jak mniej więcej będą się poruszać ludzie na terenie BUDYNKU ZŁOŻONEGO (95) i jaka w przybliżeniu będzie wysokość budynków — LICZBA KONDYGNACJI (96), nadszedł czas, by spróbować znaleźć naturalne jądro czy centrum budowanego zespołu, a to w celu uzupełnienia jego STREF RUCHU (98).

***

Zespół budynków bez centrum jest jak człowiek bez głowy.
We wzorcu dotyczącym stref ruchu wytłumaczyliśmy, w jaki sposób ludzie pojmują otoczenie i jak się w nim orientują, tworząc mapy poznawcze. Każda taka mapa wymaga punktu odniesienia — punktu w zespole: oczywistego i usytuowanego w takim miejscu, do którego można odnieść wszystkie drogi i budynki. Najlepiej będzie pełnić tę funkcję jakiś budynek główny, który jest również sercem tego zespołu. Bez takiego budynku bardzo trudno jest znaleźć inne naturalne punkty odniesienia, które byłyby na tyle wyraźne, żeby służyć organizacji czyjejś mapy poznawczej.
Ponadto z punktu widzenia grupy użytkowników — pracowników lub mieszkańców — wyróżnienie i potraktowanie jednego budynku lub jego części jako głównego, wspólnego obiektu, czyli serca instytucji, wzmacnia poczucie wspólnoty i relacje między użytkownikami. Może to być na przykład sala konferencyjna w zespole budynków rządowych, siedziba cechu we wspólnocie pracowniczej, kuchnia i pokój dzienny we wspólnym gospodarstwie domowym, karuzela w parku, świątynia w świętym miejscu, pawilon pływalni w centrum zdrowia, pracownia w biurze.
Z wielką uwagą trzeba podchodzić do ustalenia tej funkcji — która jest rzeczywistą duszą grupy — jako funkcji dla głównego budynku. W przeciwnym razie nasz kompleks budynków zostanie zdominowany przez mało istotne funkcje. Przykładem może być siedziba Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku, która właśnie dlatego nie funkcjonuje najlepiej. Serce i dusza tej instytucji, Zgromadzenie Ogólne, zostało przytłoczone przez biurokratyczną budowlę sekretariatu. I rzeczywiście, instytucja ta cierpi z powodu mentalności biurokratycznej4.
Dlatego:
Zadecyduj, który budynek w dowolnym zbiorze budynków mieści zasadniczą funkcję — jest duszą zespołu jako instytucji ludzkiej. Następnie ukształtuj ten budynek jako główny: umieść go w centrum i wyposaż w wyższy dach.
Nawet jeżeli zespół budynków jest tak zgęszczony, że stanowi pojedynczy obiekt, niech główna część będzie wyższa i bardziej wydatna niż reszta, tak żeby oko biegło od razu ku najważniejszej części.

***

Wszystkie ważne drogi i przejścia powinny przechodzić stycznie koło głównego budynku, w podcieniach lub przeszklonych korytarzach, z których dobrze widać jego główne funkcje — WSPÓLNE OBSZARY W SERCU BUDYNKU (129). Dachy zbuduj tak, żeby schodziły stopniowo od górującego nad innymi dachu głównego budynku do niższych dachów nad mniejszymi budynkami — KASKADA DACHÓW (116). Projektując konstrukcję nośną, instalację i budowę, rozpocznij od wzorca KONSTRUKCJA WYNIKA Z PRZESTRZENI SPOŁECZNYCH (205)...

Zobacz doskonałą serię artykułów Lewisa Mumforda na temat budynków ONZ w: idem, From the Ground up: Observations on Contemporary Architecture, Housing, Highway Building and Civic Design, New York: Harcourt, Brace 1956, s. 20-70.

An unhandled error has occurred. Reload 🗙