204.

MIEJSCA SEKRETNE

...oto ostatni element wykończenia grubych ścian, być może również obniżonych sufitów — GRUBE ŚCIANY (197), ZRÓŻNICOWANA WYSOKOŚĆ POMIESZCZEŃ (190).

***

Gdzie może być wyrażona potrzeba utajenia, ukrycia, zapomnienia czegoś, co jest cenne, zagubienia, a potem odnalezienia?

Uważamy, że ludzie mają potrzebę posiadania sekretnego miejsca w swoim domu: miejsca używanego w szczególny sposób i ujawnianego tylko w wyjątkowych chwilach.

Życie w domu, w którym jest takie miejsce, zmienia doznania. Zachęca do umieszczenia tam czegoś cennego, do ukrycia tego, do wtajemniczenia tylko niektórych osób. Pozwala strzec tego, co jest dla ciebie cenne, w całkowicie indywidualny sposób, tak że nikt tej rzeczy nie znajdzie, aż do chwili, kiedy powiesz przyjacielowi: „Teraz pokażę ci coś wyjątkowego” i opowiesz mu historię, która się za tym kryje.

Istnienie takiej potrzeby potwierdza także Gaston Bachelard w Poetyce przestrzeni:

Wraz z tematem szuflad, kufrów, zamków i szaf nawiązujemy kontakt z niezgłębionymi rezerwami intymnych marzeń.

Szafa i jej półki, sekretera i jej szuflady, kufer z podwójnym dnem są prawdziwymi organami sekretnego życia psychicznego. Bez tych i paru innych, równie ważnych „przedmiotów” naszemu intymnemu życiu brakowałoby modelu intymności. Są to przedmioty podwójne, przedmioty-podmioty. Są — tak jak my, przez nas, dla nas — intymne. [...]

Kiedy darzy się przedmioty należną im przyjaźnią, wówczas nie otwiera się szafy bez lekkiego drżenia. Pod brunatną skorupą szafa jest niezwykle białym migdałem. Otworzyć ją to przeżyć fenomen białości. [...]

Antologia „szkatułki” mogłaby stanowić wielki rozdział psychologii. Skomplikowane meble wykonane przez rzemieślnika są widomym świadectwem potrzeby tajemnicy, mądrości skrytki. Nie idzie po prostu o skuteczną ochronę dóbr. Nie istnieje zamek, który oparłby się przemocy. Każdy zamek jest wyzwaniem dla włamywacza. Zamek to próg psychologiczny¹¹¹.

Dlatego:

Stwórz w domu takie miejsce (skrytkę o powierzchni nie większej niż kilkadziesiąt centymetrów kwadratowych), które będzie zamknięte i ukryte; miejsce, którego praktycznie nie da się odkryć, dopóki ktoś nie wskaże, gdzie się znajduje; miejsce, gdzie można trzymać domowe archiwum lub inne ważniejsze sekrety.

***

Klasycznym przykładem sekretnych miejsc są płyciny, które się odsuwa, odkrywając zagłębienie w ścianie, luźna deska pod dywanem, klapa w podłodze — SZAFY MIĘDZY POKOJAMI (198), POGRUBIANIE ŚCIAN ZEWNĘTRZNYCH (211), SKLEPIENIA STROPOWO-SUFITOWE (219)...

¹¹¹G. Bachelard, Poetyka przestrzeni: Szuflada, kufry i szafy, przeł. W. Krzemień, „Pamiętnik Literacki” 1976, z. 1, s. 236—238.