133.

SCHODY JAKO SCENA

...gdy już rozmieścisz wejścia zgodnie ze wzorcem GŁÓWNE WEJŚCIE (110) i ustalisz wzorzec poruszania się w budynku — RUCH MIĘDZY POMIESZCZENIAMI (131), KRÓTKIE PRZEJŚCIA (132), musisz wstawić główne schody i nadać im odpowiedni charakter społeczny.

***

Klatka schodowa nie służy jedynie do przemieszczania się między piętrami. Schody same w sobie są przestrzenią, kubaturą, częścią budynku, i o ile ta przestrzeń nie będzie stworzona po to, by żyć, stanie się martwą strefą, która rozdzieli budynek i rozerwie zachodzące w nim procesy.

Nasze odczucia dotyczące ogólnego kształtu schodów są oparte na następującym założeniu: zmiany poziomu wielekroć odgrywają ważną rolę podczas spotkań społecznych. Różnice poziomu zapewniają specjalne miejsca do siedzenia; miejsce umożliwiające pełne wdzięku lub dramatyczne „wejście”; miejsce, skąd można przemawiać lub obserwować innych, będąc jednocześnie przez nich widzianym; miejsce, które pomnaża bezpośrednie kontakty, gdy zgromadzonych jest wielu ludzi.

Jeżeli tak jest, schody są jednym z niewielu miejsc w budynku, które mogą spełnić powyższe wymagania, ponieważ niemal tylko tam zmiana poziomów zachodzi w budynku w naturalny sposób.

To sugeruje, że schody zawsze powinny być otwarte na pomieszczenie znajdujące się pod nimi, powinny je obejmować, zstępować wzdłuż jego ścian obwodowych, tak żeby tworzyć wraz z tym pomieszczeniem przestrzeń społecznie połączoną. Schody zamknięte w klatkach schodowych lub schody wolnostojące, które rozcinają przestrzeń na dole, zupełnie nie mają takiego charakteru. Natomiast schody proste, które przylegają do ściany znajdującego się niżej pomieszczenia, lub schody dwubiegowe, które zawracają o 180 stopni, mogą być tak wykonane, żeby spełniać wszystkie te warunki.

Co więcej, jeśli schody będą dobrze spełniać swoją funkcję, to kilka pierwszych stopni stanie się miejscem, w którym najprawdopodobniej będą siadywali ludzie. Żeby to ułatwić, rozszerz klatkę schodową, poszerz stopnie i zapewnij wygodę siedzenia na nich.

Przykłady pomieszczeń ze schodami

Na koniec musimy zdecydować, gdzie umieścić schody. Z jednej strony są one kluczowe dla poruszania się wewnątrz budynku. Muszą zatem być widoczne już od drzwi wejściowych. W budynku, w którym na piętrze znajduje się wiele różnych pomieszczeń, schody powinny być ulokowane w miejscu obsługującym jak najwięcej tych pokoi. Powinny tworzyć rodzaj osi, którą łatwo będzie zapamiętać użytkownikom budynku.

Miejsca do siedzenia na schodach

Jeśli jednak schody znajdują się zbyt blisko drzwi, stają się do tego stopnia publiczne, że ich umiejscowienie osłabi podstawową funkcję społeczną, którą opisaliśmy powyżej. Aby tego uniknąć, proponujemy umieszczenie schodów w widocznym i centralnym miejscu budynku, ale w jego ogólnodostępnej części, nieco dalej od drzwi wejściowych niż zazwyczaj — raczej nie w POMIESZCZENIU WEJŚCIOWYM (130), ale we WSPÓLNYCH OBSZARACH W SERCU BUDYNKU (129). Wówczas będą wyraźne i widoczne, a także zachowają swój konieczny społeczny charakter.

Dlatego:

Umieść główne schody w kluczowej pozycji, centralnie, tak żeby były widoczne. Potraktuj całą klatkę schodową jak pomieszczenie (lub jeśli znajduje się na zewnątrz — jak dziedziniec). Zaaranżuj ją tak, żeby schody i pokój tworzyły jedno, a ponadto by schody opadały wzdłuż jednej lub dwóch ścian tego pomieszczenia. Poszerz dół schodów za pomocą otworów okiennych lub balustrad i szerokich stopni, żeby schodzący, będąc na schodach, stawali się uczestnikami akcji w pomieszczeniu, a także by ludzie na dole w sposób naturalny traktowali schody jako siedzenia.

***

Dolne stopnie schodów przystosuj do SIEDZENIA NA SCHODACH (125). W połowie schodów umieść okno lub zapewnij widok, aby oświetlić schody oraz stworzyć naturalne ognisko zainteresowania — WIDOK ZEN (134), GOBELIN ZE ŚWIATŁA I MROKU (135). Nie zapomnij obliczyć długości schodów, weź też pod uwagę ich kształt, kiedy będziesz obmyślał ich położenie — KUBATURA KLATKI SCHODOWEJ (195). Ostateczny kształt pomieszczenia klatki schodowej oraz informacje o tym, jak rozpocząć jej konstruowanie, weź ze wzorca KSZTAŁT PRZESTRZENI WEWNĘTRZNEJ (191)...