135.

GOBELIN ZE ŚWIATŁA I MROKU*

...przejścia, korytarze, wejścia i schody uzyskały już wstępnie swoją pozycję dzięki wzorcom RUCH MIĘDZY POMIESZCZENIAMI (131), KRÓTKIE PRZEJŚCIA (132), SCHODY JAKO SCENA (133), WIDOK ZEN (134). Natomiast ten wzorzec pomaga udoskonalić ich pozycje przez nadanie właściwego oświetlenia.

***

W budynku o jednolitym oświetleniu wewnętrznym niewiele jest miejsc, które są efektowną scenerią wydarzeń. Dzieje się tak, ponieważ takie miejsca w dużym stopniu zależą od odpowiedniego światła.
Ludzie są z natury fototropijni — poruszają się w kierunku światła, a gdy pozostają w bezruchu, także zwracają się ku światłu. W związku z tym ulubionymi i najczęściej używanymi miejscami w budynkach, gdzie toczy się większość wydarzeń, są takie miejsca, jak siedzenia przy oknach, werandy, siedzenia wokół kominków, ażurowe altany. Wszystkie te miejsca charakteryzuje kontrast z miejscami ciemniejszymi i wszystkie pozwalają ludziom, którzy w nich przebywają, zwracać się ku światłu.
Można powiedzieć, że miejsca te stają się scenerią wydarzeń rozgrywających się między ludźmi wewnątrz budynku. Ponieważ istnieją wystarczające powody, by sądzić, że człowiek w swoim życiu potrzebuje zróżnicowanej scenerii41, i ponieważ sceneria jest określana przez „miejsce”, to zaś często wydaje się określone światłem, a także ze względu na to, że jasne miejsca mogą być utworzone tylko przez kontrast z ciemniejszymi, wydaje się, że we wnętrzach budynku, w których spędza się dużo czasu, powinno występować zróżnicowanie światła i cienia, układające się w „przeplatankę” jasnego i ciemnego.
Ten gobelin ze światła i mroku musi także być dopasowany do systemu poruszania się. Jak już wspomnieliśmy, ludzi cechuje naturalna skłonność do podążania w kierunku światła. Wobec tego jest oczywiste, że każde wejście czy każdy kluczowy punkt systemu cyrkulacji muszą być z zasady jaśniejsze niż ich otoczenie, a więc zalane światłem (naturalnym i sztucznym) tak, że jego intensywność stanie się naturalnym celem. Można to łatwo wytłumaczyć. Jeżeli w budynku powstaną miejsca lepiej oświetlone niż wejścia i węzły komunikacyjne, ludzie będą kierowali się raczej ku nim (zgodnie ze skłonnościami fototropijnymi) i dotrą do niewłaściwych miejsc, a w rezultacie będą sfrustrowani i zdezorientowani.
Jeżeli miejsca w pełni oświetlone nie sq miejscami, do których ludzie powinni się kierować, lub jeśli oświetlenie jest jednolite, otoczenie dostarcza sprzecznych informacji z własnym znaczeniem. Jeśli otoczenie ma działać w sposób szczery i nie wysyłać fałszywych informacji, najjaśniejsze plamy muszą pokrywać się z punktami o największym znaczeniu.
Dlatego:
Twórz w budynku na przemian obszary jasne i ciemne. Rozplanuj je w taki sposób, aby ludzie kierowali się w stronę plam światła zawsze wtedy, gdy zdążają do ważnego miejsca w budynku, na przykład do siedzisk, wejść, schodów, pasaży, szczególnie pięknych zakątków. Dla wzmocnienia kontrastu niech inne miejsca pozostaną ciemniejsze.

***

Tam, gdzie światło, ku któremu kierują się ludzie, jest światłem naturalnym, zbuduj miejsca do siedzenia i wnęki przy oknach przyciągające ruch — MIEJSCE PRZYOKIENNE (180). Jeśli stosujesz świetliki, powierzchnie wokół nich pomaluj na ciepłe kolory — CIEPŁE KOLORY (250). Jeśli tego nie zrobisz, bezpośrednie światło padające z góry będzie prawie zawsze zimne. Kieruj ruchem nocnym, tworząc kręgi światła żarowego — KRĘGI ŚWIATŁA (252).

41 zob. np. R. Barker, The Stream of Behavior: Explorations of its Structure and Content, New York: Appleton-Century-Crofts 1963.

An unhandled error has occurred. Reload 🗙