160.

...załóżmy, że położenie krawędzi w budynku jest już ustalone, między innymi dzięki wzorcowi ŚWIATŁO Z DWÓCH STRON W KAŻDYM POKOJU (159) oraz wcześniej przez ustalenie skrzydeł budynku, ich wewnętrznych przestrzeni, a także przez rozmieszczenie podwórek, ogrodów i ulic między budynkami — POZYTYWOWA PRZESTRZEŃ ZEWNĘTRZNA (106), SKRZYDŁA ŚWIATŁA (107). Ten wzorzec przygotowuje grunt pod budowę strefy leżącej między wnętrzem a zewnętrzem budynku. Często strefa ta jest postrzegana jako krawędź, pozbawiona grubości zwykła linia na papierze, po prostu ściana. Ale to podejście jest całkowicie błędne...

  Jeśli budynek nie będzie ukierunkowany w stronę otoczenia zewnętrznego równie starannie i pozytywnie, jak w stronę wnętrza, przestrzeń wokół niego będzie bezbarwna i bezużyteczna. Na dłuższą metę spowoduje to społeczną izolację budynku, ponieważ żeby się do niego dostać, trzeba będzie przejść przez „ziemię niczyją”.

  Spójrzmy na przykład na ten blok ze stali i szkła, produkt ery przemysłowej. Nie da się do niego zbliżyć z innej strony niż od wejścia, ponieważ przestrzeń wokół budynku nie jest przyjazna ludziom.

  Porównajmy ten obiekt ze starszym, cieplejszym budynkiem, który ze wszystkich stron jest otoczony ławeczkami, galeryjkami, balkonami, kwiatami, wnękami, gdzie można usiąść bądź tylko się zatrzymać. Krawędź tego budynku tętni życiem. Jest połączona z otaczającym ją światem po prostu dzięki temu, że została przekształcona w pozytywne miejsce, gdzie ludzie mogą przyjemnie spędzić czas.

  Pomyślmy o skutkach tej subtelnej różnicy. Podobny maszynie budynek ze stali i szkła jest odcięty od otoczenia, wyizolowany, przypomina wyspę. Budynek o żywej krawędzi jest związany z otoczeniem, stanowi integralną część tkanki społecznej, fragment miasta, składnik życia każdej osoby, która mieszka lub przechodzi w jego pobliżu.

  Znane są nam doświadczenia, które potwierdzają istnienie tej różnicy. Najwyraźniej ludzie wolą przebywać przy krawędziach otwartych przestrzeni, a gdy te krawędzie są przyjazne ludziom, trzymają się ich uporczywie. Na przykład Jan Gehl, obserwując zachowanie ludzi w przestrzeni zewnętrznej, odkrył, że „zarówno osoby siedzące, jak i stojące wyraźnie wybierają miejsca w pobliżu jakiegoś fizycznego obiektu — fasady, słupa, mebli i tym podobnych”⁶⁸. Ta tendencja ludzi do przebywania przy krawędzi przestrzeni została przedstawiona również we wzorcu KIESZENIE AKTYWNOŚCI (124).

  Jeżeli skłonność ta byłaby równie poważnie traktowana na zewnątrz, jak we wnętrzu, ściany budynków wyglądałyby zupełnie inaczej niż obecnie. Stałyby się w większym stopniu miejscami — tworzyłyby zagłębienia i wybrzuszenia, a dach rozciągałby się nad nimi, by stworzyć przytulne zakątki dla ławek, plakatów i ogłoszeń, na które ludzie mogliby patrzeć. Żeby te nisze dobrze spełniały swoją funkcję, na pewnych odcinkach powinny mieć głębokość dwóch metrów więcej argumentów na ten temat znajduje się we wzorcu DWUMETROWY BALKON (167).

  Jeżeli krawędź budynku zostanie właściwie zaprojektowana, stanie się dziedziną między dziedzinami: wzmocni połączenie między wnętrzem a zewnętrzem budynku, zachęci do organizowania grup, które przekroczą tę granicę, do ruchu, który zaczyna się po jednej stronie, a kończy po drugiej, i pozwala na różne formy aktywności zarówno na krawędzi, jak i w obrębie jej samej. To bardzo ważna idea.

  Dlatego:

  Stosuj arkady, galerie, ganki i tarasy — PODCIENIA (119), POKÓJ ZEWNĘTRZNY (163), GALERIOWA OBWÓDKA (166), DWUMETROWY BALKON (167), POŁĄCZENIE Z ZIEMIĄ (168). Zwróć szczególną uwagę na słońce SŁONECZNE MIEJSCE (161), ŚCIANA PÓŁNOCNA (162). Wstaw siedzenia i okna, które wzmacniają poczucie więzi między wnętrzem a otoczeniem — SIEDZENIE NA SCHODACH (125), OKNA NA ULICĘ (164), MIEJSCA DO SIEDZENIA (241), ŁAWKA PRZY DRZWIACH WEJŚCIOWYCH (242)...