195.

KUBATURA KLATKI SCHODOWEJ*

...wzorce SCHODY JAKO SCENA (133) i SCHODY ZEWNĘTRZNE (158) podpowiedzą ci, gdzie w przybliżeniu umieścić schody, zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne. Ten wzorzec nadaje schodom dokładne wymiary i traktuje je jak pokój, dzięki czemu stają się bardziej realistyczne w rzutach.

***

Włączamy ten wzorzec do języka, ponieważ nasze doświadczenia wykazały, że nieprofesjonaliści często popełniają błędy związane z wolną kubaturą, jakiej potrzebuje klatka schodowa, i tworzą projekty, których nie da się zrealizować.

Oto kilka przykładów schodów, które rysują i planują ludzie niezwiązani z budownictwem, kiedy starają się zaprojektować domy dla siebie.

Problem klatki schodowej — zbyt krótki bieg

Nie ma miejsca na górze

Oczywiście takie schody nie będą działać, a niezrozumienie istoty funkcjonowania schodów jest tutaj tak zasadnicze, że trudno skorygować te plany” nie niszcząc ich. Aby wstawić urealnione schody, trzeba by przemyśleć cały projekt od nowa. Żeby uniknąć więc niepotrzebnej pracy, od samego poczqtku schody muszą być zaplanowane mniej więcej realistycznie.

Dwukondygnacyjna przestrzeń

Najprostszym sposobem na to, by zrozumieć naturę schodów, jest uświadomienie sobie, że każda klatka schodowa zajmuje kubaturę o wysokości dwóch kondygnacji. Jeśli ta kubatura ma właściwy kształt i rozmiary, żeby zapewnić schodom bieg w górę, później będzie możliwe wypełnienie jej schodami, które będą właściwie działały.

Różne nachylenie schodów

Jest wiele możliwych układów tej kubatury przestrzeni. Każdy z nich będzie dobrze funkcjonował, pod warunkiem że długość biegu schodów będzie odpowiadać założonemu nachyleniu i wysokości kondygnacji. Namawiamy do swobodnego wyboru nachylenia schodów. Niestety, dążenie do zapewnienia maksimum bezpieczeństwa, widoczne w przepisach prawa budowlanego, standardach ubezpieczeniowych oraz w polityce banków, doprowadziło do nadmiernej standaryzacji nachylenia biegu schodów. Na przykład, przepisy wprowadzone przez Federal Housing Authority (Federalny Zarząd Budownictwa Mieszkaniowego) stanowią, że nachylenie schodów powinno wynosić od 30 do 35 stopni. Niekiedy, na przykład w bardzo małych domach czy schodach prowadzących na dach, tak łagodnie wznoszące się schody to strata miejsca i lepsze są wówczas schody bardziej strome. W innych sytuacjach, na przykład w wypadku głównych schodów w budynkach publicznych czy schodów zewnętrznych, bardziej odpowiednie będą schody o znacznie mniejszym nachyleniu.

Dlatego:

Wyznacz dwukondygnacyjną przestrzeń, w której umieścisz klatkę schodową. Może mieć kształt prostokąta, litery L, U lub C. Schody mogą mieć od 60 cm szerokości (dla bardzo stromych schodów) do 150 centymetrów (dla schodów o łagodniejszym nachyleniu). W każdym wypadku pamiętaj o tym, że cała klatka schodowa musi tworzyć jedno skończone pole konstrukcyjne, wysokie na dwie kondygnacje.
Nie zakładaj, że wszystkie schody muszą mieć „standardowe” nachylenie 30 stopni. Najbardziej strome mogą być prawie drabiną. Z kolei najbardziej „rozrzutne” mogą być łagodne jak rampa i całkiem szerokie. Kiedy opracowujesz dokładne nachylenie schodów, pamiętaj o zależności: wysokość stopnia + jego szerokość = 44 centymetry¹⁰⁸.

***

Skonstruuj schody jako sklepienie, w przestrzeni określonej słupami, tak jak każde inne pomieszczenie — SŁUPY W NAROŻNIKACH (212), SKLEPIENIE SCHODOWE (228). Wykorzystaj klatkę schodową jak najlepiej. Niech pod schodami powstanie miejsce, w którym dzieci mogą się bawić i chować — DZIECIĘCE JASKINIE (203). Schody to też miejsce, gdzie można siadać i rozmawiać — SIEDZENIE NA SCHODACH (125)...

¹⁰⁸Przyjęta w Polsce tradycyjna reguła sztuki budowlanej brzmi: 2h + s = 61 ÷ 63 cm, gdzie h oznacza wysokość stopnia, a s (stopnica) jego długość mierzoną wzdłuż biegu. Z kolei obowiązujące w Polsce przepisy określają, w zależności od przeznaczenia budynków, wyłącznie maksymalną wysokość stopni (np. 15 cm w przedszkolach, 17 cm budynkach mieszkalnych wielorodzinnych i użyteczności publicznej, 19 cm w zabudowie jednorodzinnej) oraz minimalną szerokość biegów (np. 120 cm w budynkach użyteczności publicznej, 140 cm w budynkach opieki zdrowotnej) (przyp. red.).