102.
RODZINA WEJŚĆ*

...zadaniem tego wzorca jest rozwłnłęcłe wzorca STREFY RUCHU (98), w którym opisaliśmy serię obszarów w dużym budynku lub zespole budynków, z głównym wejściem lub bramą do każdego obszaru i zbiorem mniejszych drzwi, bram i przejść prowadzących z każdego obszaru. Ten wzorzec opisuje relacje między tymi „pomniejszymi” wejściami.
***
W trakcie pracy w Centrum napotkaliśmy i sformułowaliśmy kilka różnych wersji tego wzorca. Żeby wyjaśnić ogólny problem, opiszemy je po kolei, a następnie sformułujemy ogólną regułę.
1. W naszym projekcie centrum oferującego wiele różnych usług nazwaliśmy ten wzorzec „Przegląd Usług”. Odkryliśmy, że ludzie mogli się zorientować i zobaczyć, co właściwie budynek ma do zaoferowania, kiedy różne usługi zostały rozłożone na planie podkowy, tak że były bezpośrednio widoczne od progu wejścia do budynku8.

Przegląd usług
2. Inna wersja wzorca, którą nazwaliśmy „Węzły recepcyjne”, została zastosowana w projektach klinik zdrowia psychicznego. Zaplanowaliśmy w tym wypadku jedno wyraźnie określone główne wejście i dobrze widoczną główną recepcję, która znajdowała się w ramach tego wejścia. Każdy „następny” punkt recepcyjny był widoczny po dojściu do poprzedzającego. Dzięki temu układowi pacjent, nierzadko przestraszony lub zdezorientowany, mógł pytać o drogę pracowników recepcji, którzy kierowali go do następnego, widocznego recepcjonisty na trasie wiodącej do celu.

Węzły recepcyjne
3. W naszym projekcie przebudowy zespołu ratusza w Berkeley skorzystaliśmy z kolejnej wersji tego wzorca. W wewnętrznych ulicach pasażu wejścia do każdego z biur zostały wykonane w podobny sposób — wszystkie były nieco wybrzuszone w stronę ulicy, aby ludzie mogli się bez trudu zorientować w powstałej w ten sposób rodzinie wejść.

Rodzina wejść
4. Kolejny raz użyliśmy tego wzorca dla domów ustawionych tak, by tworzyły grupę. W jednym wypadku zgromadziliśmy różne wejścia do domów razem, aby każde było dobrze widoczne z pozostałych, i ponownie nadaliśmy każdemu z nich podobną formę.
We wszystkich powyższych przykładach występuje ten sam problem centralny. Osoba szukająca jednego wejścia spośród kilku, a nieznająca drogi, musi je w prosty sposób rozpoznać. Mogą jej pomóc na przykład następujące wskazówki: „te niebieskie drzwi”, „te, przy których rośnie krzak mimozy”, „te oznaczone dużym numerem 18” czy „te ostatnie po prawej, zaraz za rogiem”. Ale w każdym przypadku identyfikacja określonych drzwi ma sens jedynie wtedy, gdy wszystkie potencjalne wejścia mogą najpierw zostać zauważone i zrozumiane jako zbiór. Wówczas można bez świadomego wysiłku wybrać to jedno, właściwe wejście.
Dlatego:

***
Niech wejście będzie wyraźne i łatwe do zauważenia GŁÓWNE WEJŚCIE (110). Gdy wejścia prowadzą do strefy prywatnej, do domów i tym podobnych miejsc, stwórz przestrzeń przejściową między publiczną ulicą a wnętrzem — WEJŚCIE STOPNIOWANE (112). Niech samo wejście będzie pomieszczeniem, które „siedzi okrakiem” na linii ściany i jest w ten sposób zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz, jawiąc się jako wypukła forma, zadaszona i osłonięta przed deszczem i słońcem — POMIESZCZENIE WEJŚCIOWE (130). Jeśli chodzi o wejście z wewnętrznego pasażu do biura, zaprojektuj recepcję jako część pomieszczenia wejściowego — RECEPCJA WITA CIĘ (149)...
8 Zob. Ch. Alexander i in., A Pattern Language Which Generates Multi-Service Centers, op. cit., s. 123-126.