115.

...w ramach ogólnego układu przestrzeni zewnętrznych zaprojektowanych pozytywowo według wzorców POZYTYWOWA PRZESTRZEŃ ZEWNĘTRZNA (106) i HIERARCHIA PRZESTRZENI OTWARTEJ (114), trzeba zwrócić szczególną uwagę na przestrzenie najmniejsze, o szerokości 9—12 metrów, czyli na dziedzińce, ponieważ bardzo łatwo zbudować je niewłaściwie i sprawić, że będą martwe.

  Wydaje się, że dziedzińce zamierają z trzech różnych powodów.

  1. Przejście między wnętrzem a zewnętrzem jest zbyt jednoznaczne. Gdy przejście przez otwory ścienne, drzwi przesuwane lub zwykłe prowadzące z wnętrza na zewnątrz staje się zbyt gwałtowne, nie jest możliwe, aby człowiek znalazł się w połowie drogi między jednym a drugim, a potem, pod wpływem sekundowego impulsu, dał się ponieść w stronę zewnętrza. Ludzie potrzebują wieloznacznej przestrzeni „pomiędzy” — może to być ganek lub weranda, przez które często się przechodzi w toku zwyczajnego, codziennego życia domowego — tak żeby mogli w sposób naturalny dać się ponieść na zewnątrz.

  2. Na dziedziniec prowadzi za mało drzwi. Jeżeli są tylko jedne drzwi, wówczas dziedziniec nigdy nie leży pomiędzy dwoma miejscami aktywności we wnętrzu domu. A zatem dla nikogo taki dziedziniec nie jest częścią trasy przemierzanej wielokrotnie w ciągu dnia. Nic go nie ożywia. Można to zmienić przez wyposażenie dziedzińca w przynajmniej dwoje drzwi znajdujących się po jego przeciwległych stronach. Stanie się wówczas punktem, w którym spotykają się różne aktywności i który ułatwia do nich dostęp. Zapewnia bufor dla nadmiaru tych aktywności i umożliwia wielokierunkowe poruszanie się między funkcjami.

  3. Dziedziniec jest zbyt zamknięty. Dziedzińce, w których się przebywa z przyjemnością, zawsze mają „otwory strzelnicze”, które dają wgląd w jakąś większą, dalszą przestrzeń. Niedobrze, gdy dziedziniec jest całkowicie zamknięty przez otaczające go pomieszczenia, powinien zapewniać choćby przelotne spojrzenie na jakąś inną przestrzeń poza nim.

  Oto kilka przykładów z różnych stron świata, pokazujących duże i małe dziedzińce, które żyją.

  Każdy z nich jest częściowo otwarty na to, co się dzieje w otaczających go budynkach, a jednocześnie pozostaje dziedzińcem prywatnym. Można się zorientować lub dostrzec kątem oka, że ktoś przez niego przechodzi albo że przebiegają przezeń dzieci, lecz nie jest to irytujące. Na zdjęciach widać, że wszystkie dziedzińce mają wyraźne połączenia z innymi przestrzeniami. Fotografie nie pokazują wszystkiego, lecz łatwo dostrzec, że dziedzińce te mają wgląd, wzdłuż ścieżek i poprzez budynki, w większe przestrzenie. A co najciekawsze, zauważmy wiele różnych pozycji, jakie można zająć w zależności od nastroju i klimatu. Są tam miejsca zadaszone oraz nasłonecznione, miejsca oświetlone światłem przefiltrowanym i takie, w których można leżeć na ziemi czy gdzie można spać. Brzegi i narożniki dziedzińców są znaczne i mają bogatą fakturę. W niektórych miejscach ściany budynku otwierają się i łączą bezpośrednio dziedziniec z wnętrzem budynku.

  Dlatego:

  Ganek zbuduj zgodnie z wzorcami PODCIENIA (119), GALERIOWA OBWÓDKA (166) i DWUMETROWY BALKON (167). Zadbaj o to, żeby był odpowiednio nasłoneczniony — SŁONECZNE MIEJSCE (161). Ukształtuj widok na zewnątrz zgodnie z HIERARCHIĄ PRZESTRZENI OTWARTEJ (114) i WIDOKIEM ZEN (134). Aby dziedziniec nie był zbyt otwarty, zbuduj go tak jak POKÓJ ZEWNĘTRZNY (163) i dodaj ŚCIANĘ OGRODOWĄ (173). Niech okapy wokół każdego dziedzińca znajdują się na jednakowej wysokości; jeżeli szczyty budynków są pionowe, zmień je na spadziste dachy, żeby wszystkie krawędzie dachów były poziome — UKŁAD DACHÓW (209). Umieść na dziedzińcu COŚ Z GRUBSZA W ŚRODKU (126)...