183.

WYDZIELONE MIEJSCE DO PRACY**

...ten wzorzec jest bardzo pomocny w tworzeniu atmosfery, w której ludzie mogą efektywnie pracować. Można go wykorzystać krok po kroku do generowania większych wzorców dotyczących przestrzeni pracy, takich jak ELASTYCZNA PRZESTRZEŃ BIUROWA (146), PÓŁPRYWATNE BIURA (152) i DOMOWY WARSZTAT (157). Poza tym można go oczywiście użyć do uzupełnienia tych większych wzorców, jeżeli zostały już wprowadzone do projektu. Nawet w alkowie przy wspólnej przestrzeni rodzinnej — ALKOWY (179) — możesz stworzyć lepszą przestrzeń do pracy przez wprowadzenie bezpośredniego zamknięcia/odgrodzenia wokół niej, stosownie do niniejszego wzorca.

***

  Ludzie nie mogą pracować efektywnie, jeżeli ich miejsce pracy jest zbyt zamknięte lub za bardzo wyeksponowane. Dobra przestrzeń pracy stanowi kompromis między tymi dwiema cechami.
  W wielu biurach ludzie pracują albo w całkowitym zamknięciu i czują się wówczas odizolowani od innych, albo w całkiem otwartej przestrzeni, na przykład w biurze wielkoprzestrzennym, i czują się wtedy zbyt odsłonięci. Człowiekowi trudno jest dobrze pracować w obu tych skrajnych sytuacjach. Problem polega na znalezieniu właściwej równowagi między nimi.
  W tym celu przeprowadziliśmy prosty eksperyment. Najpierw zdefiniowaliśmy trzynaście zmiennych, które — naszym zdaniem — mogą wpływać u danej osoby na poczucie zamknięcia przestrzeni, w której pracuje.
  Oto te zmienne:
  1. Ściana (lub jej brak) bezpośrednio za twoimi plecami.
  2. Ściany (lub ich brak) bezpośrednio obok ciebie.
  3. Wielkość otwartej przestrzeni przed tobą.
  4. Powierzchnia miejsca pracy.
  5. Całkowita powierzchnia elementów zamykających wokół najbliższego miejsca pracy.
  6. Widok na zewnątrz.
  7. Odległość do nałbliższej osoby.
  8. Liczba ludzi, których obecności jesteś świadomy, będąc na swoim stanowisku pracy.
  9. Hałas: jego poziom i rodzaj.
  10. Obecność lub nieobecność osoby siedzącej twarzą do ciebie.
  11. Liczba różnych pozycji, które możesz przyjmować, siedząc.
  12. Liczba osób, które możesz widzieć ze swojego stanowiska pracy.
  13. Liczba osób, z którymi możesz rozmawiać, nie podnosząc głosu.
  Sformułowaliśmy następnie trzynaście hipotez, które łączą te zmienne z komfortem miejsca pracy. Hipotezy te przedstawiamy w dalszym ciągu wywodu. Przeprowadziliśmy wywiady z siedemnastoma mężczyznami i kobietami pracującymi w kilku różnych biurach, prosząc, by każda z tych osób opisała najlepsze i najgorsze miejsce pracy, w jakim kiedykolwiek pracowała. Potem wszyscy mieli naszkicować plany obu tych miejsc. Następnie zadaliśmy badanym pytania, których celem było określenie wartości każdej z tych trzynastu zmiennych w „najlepszych i najgorszych” miejscach. Wskazywaliśmy na przykład na jeden ze szkiców wykonanych przez naszego rozmówcę i pytaliśmy o określony element: „W jakiej odległości znajdowała się ta ściana?” by ustalić wartość trzeciej zmiennej. Wartości zmiennych dla siedemnastu najlepszych i najgorszych miejsc pracy przedstawiamy w tabeli.
ABCDEFGHIJKLM
nr pytania12345678910111213
*nlngnlngnlngnlngnlngnlngnlngnlngnlngnlngnlngnlngnlng
TonyTNTNNT3,21,85037TN--21TTTN112121
IreneTNTNTN12,53,2600TNTN34NTNN322201
EffieTNTNTT14,03,28625TTTN45NTNN220503
PeggyTNTNNN8,43,3502TNTN816NTTN4281601
RonTNTTTT5,82,05744TNTN81NTNN214131
JoanTNTNNN11,21,8500TNTN39NNNT213932
LeslieTNNNNN4,61,8250TTTT100NTNN319070
VirginiaTNTTNN7,41,85025TNTN350NTNN213814
FranNNTNNT9,34,65550TNNN22NTNN141211
DendalNNNTTT1,81,82550TNNN4150NNNN114241
PhyllisTTTTNN6,51,8500TTTT31TTNN3301501
InaTTTTNN1,814,03725TNTT31TTNN222020
MaryTNTTNN37,21,87525TNTN212TNNT221101
FredNTTTNN18,63,33743TTTN15NTNN1111513
JerryNNTNNT1,83,62531NTNT33NTNN213222
GerryNNTTTN4,65,95025TNNT260NNNN2126021
LyleTTTTNT9,310,27595TTTN2016TTNN1120200
  • * Najlepsze (nl) i najgorsze (ng)
  • T — tak, N — nie
  • A — Ściana za plecami?
  • B — Ściana z boku?
  • C — Ściana z przodu w odległości mniejszej niż dwa i pół metra?
  • D — Powierzchnia miejsca pracy [m2]?
  • E — Zamknięcie [%]
  • F — Widok na zewnątrz?
  • G — Prywatność rozmów?
  • H — Liczba ludzi, których obecności jesteśmy świadomi?
  • I — Rozpraszający hałas innego rodzaju?
  • J — Siedzisz zwrócony do kogoś twarzą?
  • K — Ilość różnych widoków w trakcie pracy
  • L — Liczba ludzi w zasięgu wzroku
  • M — Liczba ludzi, z którymi możesz porozmawiać
  Na podstawie tej tabeli obliczyliśmy prawdopodobne znaczenie naszych hipotez, zgodnie ze statystyczną metodą — testem chi-kwadrat. Okazało się, że dziewięć hipotez miało dla badanych znaczenie, a cztery hipotezy nie. Wymienimy teraz tych dziewięć „znaczących” hipotez, a w nawiasach podamy możliwe wyjaśnienie ich znaczenia.
  1. Czujesz się swobodniej w przestrzeni pracy, jeżeli za tobą znajduje się ściana. (Gdy twoje plecy nie mają żadnej osłony, czujesz się nieswojo — nie wiesz, czy ktoś na ciebie nie patrzy, czy też nie zbliża się do ciebie od tyłu). Dane wskazują na to, że hipoteza ta ma jednoprocentowe znaczenie dla pracowników.
  2. Czujesz większy komfort w miejscu pracy, kiedy z jednej strony znajduje się ściana. (Jeżeli twoje stanowisko pracy jest otwarte od przodu oraz z obu stron, masz wrażenie, że jest zbyt eksponowane. Prawdopodobnie wyjaśnienie jest następujące: chociaż można w przybliżeniu mieć świadomość tego, co się dzieje, w zakresie 180 stopni wokół siebie, jednak poczucie rzeczywistego panowania nad sytuacją wymaga nieustannego poruszania głową. Jeśli z jednej strony znajduje się ściana, do opanowania pozostaje kąt 90 stopni, co jest o wiele łatwiejsze i daje poczucie większej pewności). Zgodnie z danymi hipoteza ta ma pięcioprocentowe znaczenie dla pracowników.
  3. Nie powinno być pustej ściany bliżej niż 2,5 metra przed tobą. (Kiedy pracujesz, od czasu do czasu chcesz podnieść wzrok, by twoje oczy odpoczęły, patrząc na coś, co jest położone dalej niż biurko. Jeżeli w odległości mniejszej niż 2,5 metra znajduje się pusta ściana, twoje oczy nie zmienią nastawienia na ostrość i nie będą mogły odpocząć. W tym wypadku odczuwasz nadmierne zamknięcie). Zgodnie z danymi hipoteza ta ma pięcioprocentowe znaczenie dla pracowników.
  4. Miejsca pracy, w których spędzasz większą część dnia, powinny mieć powierzchnię przynajmniej 5,5 metra kwadratowego. (Jeśli twoja przestrzeń pracy jest mniejsza, masz wrażenie ciasnoty i odczuwasz klaustrofobię). Zgodnie z danymi hipoteza ta ma pięcioprocentowe znaczenie dla pracowników.
  5. Każde miejsce pracy powinno być w 50—75% zamknięte ścianami lub oknami. (Sądzimy, że zamknięcie oknem wywołuje mniej więcej o połowę słabsze wrażenie zamknięcia od tego, jakie ewokują ściany; stąd uważa się, że przestrzeń pracy otoczona w połowie ścianami i w połowie oknami ma 75% zamknięcia, a przestrzeń całkowicie otoczona ściankami, których wysokość sięga połowy wysokości pomieszczenia, ma 50% zamknięcia). Zgodnie z danymi hipoteza ta ma jednoprocentowe znaczenie dla pracowników.
  6. Z każdego miejsca pracy powinien być widok na zewnątrz. (Jeżeli nie możesz wyjrzeć na zewnątrz, czujesz się zamknięty i przytłoczony, nawet jeśli pracujesz w dużym otwartym biurze. Porównaj wzorzec OKNA Z WIDOKIEM NA ŻYCIE (192)). Zgodnie z danymi hipoteza ta ma 0,1 procenta znaczenia dla pracowników.
  7. Nikt nie powinien pracować w odległości mniejszej niż 2,5 metra od drugiej osoby. (Każdy powinien móc swobodnie rozmawiać przez telefon lub osobiście z drugą osobą bez obawy, że ktoś inny może słyszeć każde słowo. Poziom hałasu w przeciętnym biurze równy jest 45 decybelom. W takich warunkach ludzie znajdujący się w odległości mniejszej niż 2,5 metra są niechcący zmuszeni do podsłuchiwania rozmów innych95. Zgodnie z danymi hipoteza ta ma pięcioprocentowe znaczenie dla pracowników.
  8. Z jednej strony, czujesz pewien dyskomfort, jeśli w trakcie pracy nie jesteś świadomy obecności przynajmniej dwóch innych osób. Z drugiej strony, nie chcesz czuć obecności więcej niż ośmiu ludzi. (Jeżeli masz świadomość obecności więcej niż ośmiu innych pracowników, tracisz poczucie swojej pozycji w całej organizacji. Czujesz się jak trybik w wielkiej maszynie. Jesteś eksponowany na zbyt wielu ludzi. Jeżeli jednak nie czujesz, że ktoś pracuje blisko ciebie, masz wrażenie odizolowania i nabywasz przeświadczenia, że nikomu nie zależy ani na tobie, ani na twojej pracy. W takim wypadku twoje miejsce jest zbyt zamknięte). Zgodnie z danymi hipoteza ta ma pięcioprocentowe znaczenie dla pracowników.
  9. Ze swojego stanowiska pracy nie powinieneś móc słyszeć odgłosów zbyt mocno różniących się od dźwięków, które sam wytwarzasz. (Twoje stanowisko pracy powinno być na tyle skutecznie zamknięte, żeby odciąć dźwięki innego rodzaju niż ten, który sam wytwarzasz. Dowiedziono, że człowiek lepiej koncentruje się na danym zadaniu, jeżeli otaczające go osoby robią to samo, co on). Zgodnie z danymi hipoteza ta ma pięcioprocentowe znaczenie dla pracowników.
  Dane nie potwierdzają w stopniu statystycznie znaczącym czterech spośród testowanych przez nas hipotez. Oto one:
  10. Nikt nie powinien siedzieć naprzeciwko ciebie z twarzą zwrócona w twoją stronę.
  11. Miejsce pracy powinno umożliwiać zwracanie się w różnych kierunkach.
  12. Z twojego stanowiska pracy powinieneś móc widzieć co najmniej dwie, jednak nie więcej niż cztery inne osoby.
  13. Przynajmniej jedna osoba powinna siedzieć na tyle blisko ciebie, byś mógł z nią rozmawiać.
  Dlatego:
  Zapewnij każdemu stanowisku powierzchnię co najmniej 5,5 metra kwadratowego. Wokół każdej przestrzeni zbuduj ściany i okna, tak by ich całkowita powierzchnia (dla okien przyjmując połowę ich rzeczywistej powierzchni) była równa od 50 do 75 procent powierzchni pełnego zamknięcia, które powstałoby, gdyby wszystkie cztery ściany otaczające te 5,5 metra kwadratowego były masywne. Niech twoja przestrzeń pracy ma z przodu co najmniej 2,5 metra i otwiera się zawsze na większą przestrzeń. Umieść biurko tak, by pracująca przy nim osoba miała widok na zewnątrz — albo na wprost, albo z boku. Jeżeli w pobliżu pracują inni ludzie, zaaranżuj oddzielenie przestrzeni w ten sposób, by dana osoba miała poczucie łączności z dwiema lub trzema innymi. Nigdy nie umieszczaj więcej niż osiem stanowisk pozostających względem siebie w zasięgu wzroku lub odległości słyszenia.

***

  Co do widoku, umieść w każdej przestrzeni okno zewnętrzne — OKNA Z WIDOKIEM NA ŻYCIE (192). Otocz miejsce pracy grubymi ścianami, które pomieszczą półki i przestrzenie na przechowywanie różnych przedmiotów — PÓŁOTWARTA ŚCIANA (193), GRUBE ŚCIANY (197), OTWARTE PÓŁKI (200), PÓŁKI NA WYSOKOŚCI PASA (201). Zaaranżuj krąg żarowego światła nad stołem do pracy, by go wyróżnić — KRĘGI ŚWIATŁA (252). Spróbuj urządzić miejsce do siedzenia w pobliżu miejsca pracy, żeby pogodzić rytm pracy i rozmowę w ciągu dnia — KRĄG SIEDZEŃ (185). Szczegóły dotyczące organizacji przestrzeni przeznaczonej do pracy znajdziesz we wzorcu KSZTAŁT PRZESTRZENI WEWNĘTRZNEJ (191)...

95 A. Peterson, E. Gross, Handbook of Noise Measurement, wyd. 6, West Concord: General Radio Company 1972.

An unhandled error has occurred. Reload 🗙