111.

...ten wzorzec pomaga w kształtowaniu podstawowego planu GRUPY DOMÓW (37), DOMÓW SZEREGOWYCH (38), WSPÓLNOTY PRACY (41), TWOJEGO WŁASNEGO DOMU (79) oraz BUDYNKU ZŁOŻONEGO (95), ponieważ ma wpływ na wzajemne położenie budynków i przylegających do nich ogrodów. Z tego względu, że oddziałuje na położenie budynków oraz kształt i położenie ogrodów, może być także pomocny przy tworzeniu PRZESTRZENI ZEWNĘTRZNEJ OTWAREJ NA POŁUDNIE (105) i wspomagać ogólny proces NAPRAWY DZIAŁKI (104).

  Przypomnij sobie frontowe ogródki znajdujące się od strony ulicy. Zwykle są ozdobne, mają zadbane trawniki, rosną tam kwiaty. Lecz jak często siedzą w nich ludzie? Oprócz tych wyjątkowych chwil, gdy właściciel chce obserwować ulicę, ogródek taki pełni wyłącznie funkcję dekoracyjną. Półprywatne spotkania rodzinne, koktajle z przyjaciółmi, gra w piłkę z dziećmi, leżenie na trawie — wymagają więcej ochrony, niż może zapewnić typowy frontowy ogródek przy ulicy.

  Jednak ogrody z tyłu domu także nie rozwiązują problemu. Są zupełnie odizolowane, leżą „na tyłach” i znajdują się tak daleko od ulicy, że ludzie często również tam nie czują się dobrze. Niekiedy ogród jest tak odsunięty od ulicy, że nie słychać ludzi, którzy przychodzą do domu. Nie ma się poczucia większej, otwartej przestrzeni, poczucia obecności innych ludzi — tylko zamknięty, odizolowany, odgrodzony świat jednej rodziny. Dzieci, które są o wiele bardziej spontaniczne i mają większą niż dorośli intuicję, ułatwiają nam zrozumienie tego mikrokosmosu. Jakże rzadko bawią się w ogrodzie usytuowanym całkiem na tyłach domu. Znacznie częściej wybierają podwórka i ogrody z boku domu, które zapewniając pewną prywatność, pozwalają także na częściowy kontakt z ulicą.

  Można więc sądzić, że właściwym miejscem dla ogrodu nie jest ani teren przed domem, ani też na tyłach domu. Ogród wymaga pewnej prywatności, lecz także potrzebuje swoistego subtelnego połączenia z ulicą i wejściem do domu. Taką równowagę można osiągnąć jedynie wtedy, gdy ogród będzie częściowo z przodu, a częściowo z tyłu domu. Jednym słowem — z boku budynku, chroniony przed zbyt dużą ekspozycją od strony ulicy, jednak na tyle otwarty (dzięki przejściom, bramom, arkadom, kratom), by ludzie w ogrodzie mieli widok na ulicę, drzwi wejściowe lub prowadzącą do nich ścieżkę.

  Wymaga to wprowadzenia rewolucyjnych zmian w tradycyjnej koncepcji „działki”. Działki budowlane są zwykle wąskie wzdłuż ulicy i głębokie. Natomiast aby można było tworzyć na wpół ukryte ogrody, działki muszą być płytkie i leżeć długim bokiem wzdłuż ulicy. Wówczas każdy dom będzie mógł mieć ogród z boku. Oto archetyp domu z częściowo ukrytym ogrodem.

  Znamy wiele sposobów na wprowadzenie w życie tego pomysłu. Szczególnie interesujący wypróbowaliśmy w starym domu, w którym kiedyś mieliśmy biuro.

  Ogródek, który był przez nas używany, znajdował się z tyłu działki, ale za sąsiednim domem. Doskonale spełniał funkcję na wpół ukrytego ogrodu dla naszego domu. Mogliśmy tam siedzieć i mieć poczucie prywatności, mogliśmy jeść w nim lunch, pracować w ciepłe dni, a jednocześnie widzieliśmy główne wejście, a nawet niewielką część ulicy. Natomiast ogródek bezpośrednio za naszym domem był całkowicie odizolowany i nigdy z niego nie korzystaliśmy.

  Dlatego:

  Jeśli tylko możesz, wykorzystaj ten wzorzec, żeby kształtować formę działek mieszkaniowych. Nadawaj każdej z nich kształt jak najbardziej zbliżony do dwóch kwadratów leżących wzdłuż ulicy. Zbuduj ogrodzenie wokół ogrodu; wejście do domu umieść między ogrodem a domem, żeby ludzie przebywający w ogrodzie zachowali zarówno prywatność, jak i kontakt z ulicą, a także widzieli osoby zbliżające się do domu — GŁÓWNE WEJŚCIE (110), ŚCIANA OGRODOWA (173). Pozwól, aby ogród rósł dziko — DZIKO ROSNĄCY OGRÓD (172). Traktuj drogę prowadzącą przez ogród lub wzdłuż niego jako główną część obszaru przejściowego między ulicą a domem WEJŚCIE STOPNIOWANE (112). Na wpół ukryte ogrody mogą być jednocześnie DZIEDZIŃCAMI, KTÓRE ŻYJĄ (115), OGRODAMI DACHOWYMI (118) lub PRYWATNYMI TARASAMI WYCHODZĄCYMI NA ULICĘ (140)...