87.

...działalność KAWIARNI ULICZNYCH (88), SKLEPIKÓW SPOŻYWCZYCH NA ROGU (89) oraz wszystkich małych sklepów i stoisk na ULICY HANDLOWEJ (32) i na RYNKU Z WIELOMA SKLEPAMI (46) musi być uregulowana prawnie tak, by zagwarantować ich utrzymanie w rękach lokalnych prywatnych właścicieli, a nie dopuścić do ich przekazania nieobecnym gospodarzom, sieciom handlowym czy też rozbudowanym systemom franchisingowym.

  Chęć osiągania coraz większych zysków powoduje tendencję do powiększania sklepów. Jednak im większe sklepy, tym bardziej bezosobowa staje się ich obsługa i tym trudniej jest przetrwać w okolicy innym małym sklepikom. W krótkim czasie niemal cały handel publiczny przejmują sieci handlowe i franchisingowe.

  Placówki franchisingowe są podwójnie złośliwe. Tworzą pozór własności indywidualnej — człowiekowi, który nie dysponuje wystarczającym kapitałem na otwarcie własnego sklepu, oferują szansę prowadzenia sklepu będącego, jak mu się wydaje, jego własnością. Mnożą się zatem błyskawicznie. Jednak ich usługi są sztuczne, miałkie i oderwane od rzeczywistości. Indywidualni kierownicy nie mają prawie w ogóle kontroli nad towarami, które sprzedają, nad jedzeniem, które serwują; zarządzanie sklepem jest ściśle kontrolowane przez firmę macierzystą, zanika osobista jakość, charakterystyczna dla sklepów należących do indywidualnych właścicieli.

  Sytuację tę można zmienić jedynie wtedy, gdy zorganizowana lokalna społeczność zabroni wszelkich form franchisingu i handlu sieciowego, ograniczy powierzchnię sklepów na danym terenie oraz zakaże posiadania sklepów przez osoby mieszkające poza miejscem, skąd czerpią dochód. Jednym słowem, społeczność musi zrobić wszystko, aby dochód wytwarzany lokalnie pozostawał w rękach tej społeczności.

  Nawet gdy wszystkie te warunki zostaną spełnione, nie uda się wprowadzić tego wzorca, jeżeli powierzchnia dostępnych w okolicy lokali sklepowych przeznaczonych pod wynajem nie będzie ograniczona do niewielkich rozmiarów. Jednym z najważniejszych powodów rozwoju dużych placówek franchisingowych, będących własnością firmy macierzystej, jest to, że ryzyko finansowe związane z otwarciem nowego sklepu jest dla przeciętnego obywatela ogromne. Niepowodzenie działalności biznesowej pojedynczego właściciela może być dla niego osobistą katastrofą. W wielu wypadkach dochodzi do niej dlatego, że nie stać go na czynsz. Istnienie wielu malutkich sklepików z niskim czynszem zminimalizuje początkowe ryzyko ponoszone przez sklepikarza rozpoczynającego swój biznes.

  Sklepy w Maroku, Indiach, Peru oraz w najstarszych częściach starych miast często mają powierzchnię nie większą niż 5 metrów kwadratowych. W takim pomieszczeniu mieści się jedna osoba i trochę towaru — ale wystarczająco dużo jak na potrzeby klientów.

  Dlatego:

  Traktuj każdy indywidualny sklep jak łatwy do zidentyfikowania fragment większego BUDYNKU ZŁOŻONEGO (95). Niech przynajmniej część sklepu będzie częścią chodnika, tak aby ludzie idący ulicą przechodzili przez niego — OTWARCIE NA ULICĘ (165). Tak zaprojektuj wnętrze sklepu, by wszystkie towary były możliwie widoczne i dostępne — KSZTAŁT PRZESTRZENI WEWNĘTRZNEJ (191), GRUBE ŚCIANY (197), OTWARTE PÓŁKI (200)...