55.

...ten wzorzec pozwala na uzupełnienie wzorców SIEĆ CIĄGÓW PIESZYCH A SAMOCHODY (52) i PRZEKRACZANIE JEZDNI (54). Z reguły ciągi piesze, które są wytyczone zgodnie z siecią ścieżek, będą biegły w poprzek dróg, a nie wzdłuż nich. Jednak niekiedy, zwłaszcza wzdłuż głównych RÓWNOLEGŁYCH DRÓG (23), między jednym przejściem dla pieszych a następnym, są konieczne również ciągi biegnące wzdłuż jezdni. Niniejszy wzorzec nadaje charakter tym szczególnym ciągom.

  Nie można tego problemu rozwiązać przez izolowanie przechodniów od samochodów. To naturalne, że muszą się przynajmniej od czasu do czasu spotykać — SIEĆ CIĄGÓW PIESZYCH A SAMOCHODY (52). Co można zrobić w punktach, gdzie dochodzi do kontaktu między pieszymi a samochodami?

  Na zwyczajnej ulicy ruch samochodowy powoduje, że ludzie czują się przytłoczeni i są narażeni na wypadki, ponieważ chodniki są zbyt wąskie i zbyt nisko położone. Gdy chodnik jest nie dość szeroki, wydaje się, że łatwo z niego spaść lub zostać zepchniętym. Istnieje też niebezpieczeństwo, że wpadnie się prosto pod koła przejeżdżającego samochodu. Natomiast kiedy chodnik jest zbyt nisko położony, ma się uczucie, że jakiś samochód, którego kierowca straci panowanie nad kierownicą, może z łatwością wjechać na chodnik i potrącić pieszego. Jest więc jasne, że piesi będą się czuli komfortowo, bezpiecznie i swobodnie, gdy chodniki będą na tyle szerokie, by zapewnić im dystans od samochodów, i na tyle wysokie, żeby uniemożliwić jakiemukolwiek pojazdowi przypadkowe zjechanie z jezdni.

  W pierwszej kolejności weźmy pod uwagę szerokość. A zatem jaka szerokość byłaby odpowiednia dla podwyższonego chodnika? Sławny przykład to oczywiście Pola Elizejskie, gdzie szerokość chodnika przekracza 9 metrów i jest on bardzo wygodny dla pieszych. Z naszego doświadczenia wynika jednak, że chodnik dwa razy węższy, poprowadzony wzdłuż typowej ulicy ze sklepami z jednej strony i ruchem kołowym z drugiej, jest wystarczająco wygodny. Gdy zaś chodnik ma 3,5 metra szerokości lub mniej, przechodzień zaczyna czuć się ograniczany, tłamszony i zagrożony przez samochody. Szerokość konwencjonalnego chodnika nie przekracza zazwyczaj 2 metrów i ludzie naprawdę czują wtedy bliskość aut. Jak można zyskać dodatkową szerokość potrzebną ludziom do tego, by czuli się wygodnie? Jest na to jeden sposób: zamiast umieszczać chodniki po obu stronach drogi, możemy umieścić podniesiony chodnik o podwójnej szerokości tylko po jednej stronie drogi, z przejściami dla pieszych w odstępach co 60—90 metrów. Oznacza to oczywiście, że sklepy mogą być ulokowane tylko po jednej stronie drogi.

  Jaka jest właściwa wysokość podwyższonego chodnika? Na podstawie naszych eksperymentów stwierdzamy, że piesi zaczynają czuć się bezpiecznie, kiedy chodnik jest położony około 45 centymetrów ponad jezdnią. Odkrycie to można uzasadnić na kilka sposobów.

  Otóż wydaje się, że kiedy samochód jest nisko w dole, a świat pieszych w sensie fizycznym znajduje się wyżej, to piesi symbolicznie czują się ważniejsi od aut, co daje im poczucie bezpieczeństwa.

  Inne możliwe wytłumaczenie opiera się na przypuszczeniu, iż samochód przygniata pieszych w tym sensie, że im zagraża. Wymykający się spod kontroli kierującego samochód w każdej chwili może pokonać krawężnik i potrącić pieszego — samochód może z łatwością przejechać przez krawężnik o wysokości piętnastu centymetrów. Aby pieszy się nie bał, wysokość krawężnika powinna być większa niż promień koła samochodowego (25—40 centymetrów).

  Jeszcze inne możliwe wyjaśnienie wiąże się z faktem, że poziom oczu większości ludzi znajduje się na wysokości 1,3—1,6 metra. Typowy samochód osobowy ma całkowitą wysokość 1,4 metra. I chociaż wysokie osoby mogą patrzeć ponad dachami samochodów, to nawet im samochody wypełniają krajobraz, gdyż normalna linia wzroku stojącego człowieka przebiega około 10 stopni poniżej horyzontu¹⁰³. Żeby samochód odległy od obserwatora 0 4 metry znalazł się całkowicie poniżej linii widzenia pieszego, jezdnia musiałaby być od 15 do 75 centymetrów poniżej chodnika.

  Dlatego:

  Od strony drogi zabezpiecz podwyższony chodnik niskim murkiem — MUREK DO SIEDZENIA (243). Arkada zbudowana nad chodnikiem dzięki swoim kolumnom zapewni pieszym jeszcze większe poczucie komfortu i bezpieczeństwa — PODCIENIA (119). Przy każdej przecznicy i w innych punktach, gdzie samochody mogą się zatrzymywać, by wysadzić lub zabrać pasażerów, zbuduj schodki wiodące na podwyższony chodnik — wystarczająco szerokie, by ludzie mogli na nich wygodnie siedzieć i czekać — SIEDZENIE NA SCHODACH (125)...