240.

...ten wzorzec pozwala wykończyć styki pomiędzy MIĘKKIMI ŚCIANAMI WEWNĘTRZNYMI (235) lub SZCZELNYMI ŚCIANAMI ZEWNĘTRZNYMI (234) a różnego rodzaju podłogami, sklepieniami, ramami, usztywnieniami i ornamentami, które zostały umieszczone w ścianach: SŁUPY SKRZYNKOWE (216), BELKI OBWODOWE (217), SKLEPIENIA STROPOWO-SUFITOWE (219), RAMY JAKO POGRUBIONE KRAWĘDZIE (225) oraz ORNAMENT (249).

  Nie można sobie wyobrazić swobodnego i naturalnego budynku bez możliwości wykończenia go listwami mającymi ukryć drobne odchylenia, które pojawiły się w planie i w trakcie budowy.

  Na przykład przy przybijaniu płyty gipsowej do słupa — jeżeli jest ona przycinana na miejscu — bardzo istotne jest, żeby tolerancja wymiarowa wynosiła ±13 milimetrów. Jeśli precyzja cięcia miałaby być większa, powodowałoby to duże straty materiału i zwiększenie robocizny na budowie, a ostatecznie zostałaby zagrożona sama możliwość dostosowania każdej części budynku do wymagających precyzji subtelności planu i do działki.

  W celu zapobieżenia trudnościom na placu budowy, powstał nowoczesny system budowania. Tutaj tolerancja jest naprawdę niewielka — wynosi maksymalnie 3 milimetry — dlatego zbędne są listwy zakrywające niedokładności. Jednak taką precyzję elementów można uzyskać tylko przez skrajnie tyrańską kontrolę i trzymanie się planu. Ten pojedynczy aspekt budowania sam przekreślił możliwość tworzenia przez budowniczych budynku, który jest naturalny, organiczny i dostosowany do terenu.

  Jeżeli jednak, co sugerujemy, procedurę wznoszenia uczynić bardziej rozluźnioną i dopuścić znacznie większą tolerancję — odchyłki rzędu 12—15 milimetrów lub nawet więcej — wtedy stosowanie listwy kryjącej połączenia między materiałami staje się niezbędne. I rzeczywiście, przy takim podejściu do budowania listwa przestaje być trywialną dekoracją dodawaną na zakończenie, ale staje się istotnym etapem procesu budowy. Widzimy zatem, że listwy — tak często kojarzone ze starszymi budynkami i traktowane jako wyraz nostalgii za dawnymi czasami — są w rzeczywistości niezbędną częścią procesu, który czyni budynek naturalnym.

  Na koniec warto dodać uwagę na temat faktycznych rozmiarów elementów tych obróbek. W budynkach powstałych w ostatnich kilkudziesięciu latach często śmiałe wymiary uznawano za zaletę i dominowała tendencja do stosowania bardzo dużych, ponadwymiarowych listew obróbkowych zamiast wąskich. W ramach takiej filozofii wydawało się słuszne, żeby stosować obróbki wykończenia o szerokości od 5 do 7,5 centymetra, ze względu na ich efekt i wrażenie masywności. Uważamy to podejście za błędne: zbyt szeroka lub zbyt gruba obróbka nie spełnia swojego zadania. I nie jest to sprawa stylistyki. Istnieje ważny psychologiczny powód, dla którego warto zapewnić, iż każdy składnik budynku będzie miał przynajmniej część obróbek wykończeniowych o wymiarach rzędu 10—25 milimetrów i nie więcej.

  Porównaj następujące dwa przykłady listew wykończeniowych. Z jakiegoś powodu przykład po prawej stronie, przedstawiający drobniejszą obróbkę, jest nam bliższy i bardziej odpowiada naszym odczuciom w porównaniu z przykładem po stronie lewej.

  Dlaczego tak jest? Możemy wskazać prawdopodobną przyczynę. Nasze ciała i naturalne otoczenie, w którym człowiek ewoluował, charakteryzują się ciągłą hierarchią detali, które można uporządkować od struktury cząsteczkowej aż do dużych elementów, takich jak ręce i nogi (w naszych ciałach) oraz pnie i gałęzie (w otoczeniu naturalnym).

  Wiemy z wyników badań psychologii poznawczej, że żaden skok w tej hierarchii nie może przekraczać stosunku 1 : 5, 1 : 7 lub 1 : 10, jeżeli mamy ją postrzegać jako naturalną. Nie możemy zrozumieć hierarchii, w której skok skali wynosi 1 : 20 lub więcej. Z tego właśnie wynika potrzeba, żeby nasze otoczenie, nawet jeśli zostało stworzone przez człowieka, cechowało się podobnym kontinuum szczegółowości.

  Większość materiałów cechuje struktura włóknista lub krystaliczna, rzędu około jednego milimetra. Jeżeli wymiary najmniejszych detali budynku są rzędu 5 czy 7 centymetrów, to powstaje skok 1 : 40 lub 1 : 60 między tymi detalami a drobnoziarnistą strukturą materiału.

  Abyśmy mogli dostrzegać łączność między drobnymi elementami konstrukcyjnymi budynku a subtelną strukturą materiału, wymiar najmniejszych detali budynku musi być rzędu 10—15 milimetrów (pół cala), to jest nie więcej niż dziesięciokrotny wymiar ziarnistej i włóknistej struktury materiałów.

  Dlatego:

  W wielu przypadkach będziesz mógł wykorzystać obróbki do zdobienia — ORNAMENT (249). Niektóre listwy mogą być barwne: nawet jeśli jest ich niedużo, przyczynią się do ocieplenia światła w pokoju CIEPŁE KOLORY (250)...