239.

...ten wzorzec opisuje przeszklenia okien, stosowane w OKNACH WEWNĘTRZNYCH (194), NATURALNYCH DRZWIACH I OKNACH (221), OKNACH, KTÓRE SIĘ SZEROKO OTWIERAJĄ (236) oraz MASYWNYCH PRZESZKLONYCH DRZWIACH (237). W większości wypadków przeszklenia mogą być kontynuacją RAM JAKO POGRUBIONYCH KRAWĘDZI (225).

  Takie okna odrywają nas od widoku. Im mniejsze okna i im mniejsze szybki, tym intensywniej okna łączą nas z tym, co znajduje się po ich drugiej stronie.

  To istotny paradoks. Wydaje się, że nieskazitelna szklana tafla powinna zbliżyć do nas naturę właśnie dlatego, że bardziej przypomina otwór — jest jak powietrze. Ale w rzeczywistości na nasz kontakt z widokiem, z tym, co widzimy za oknem, wpływa sposób, w jaki okno kadruje ów widok. Kiedy uznamy okno za rodzaj oka, przez które oglądamy jakiś widok, musimy zauważyć, że to stopień, w jakim okno ów widok kadruje i ogranicza, właśnie ten widok wzbogaca, zwiększa jego intensywność, różnorodność, a nawet zwiększa liczbę obrazów, które zdajemy się widzieć. Dzieje się tak dlatego, że okna podzielone na mniejsze okienka oraz okna wypełnione małymi szybkami dają nam tak intymny kontakt z tym, co jest po drugiej stronie. Tworzą bowiem o wiele więcej kadrów, i to właśnie wielość kadrów stanowi o widoku.

  Thomas Markus, na podstawie swoich szeroko zakrojonych badań na temat okien, doszedł do tego samego wniosku. Okna, w których wprowadzono podział, zapewniają bardziej interesujące widoki¹². Badacz zaobserwował, że małe i wąskie okna dają różne widoki z różnych miejsc w pokoju, podczas gdy przez duże lub poziome okna zewsząd stale widać to samo.

  Sądzimy, że niemal identyczne zjawisko zachodzi w obrębie samej ramy okna. Zdjęcie zamieszczone na następnej stronie przedstawia pospolity krajobraz, podzielony w taki sposób, w jaki byłby widoczny przez okno złożone z sześciu małych szyb. Zamiast jednego widoku mamy ich sześć. Dzięki małym szybkom widok staje się bardziej żywy.

  Oto inny argument przemawiający za małymi szybkami: nowoczesna architektura i budownictwo świadomie dążą do tego, żeby okna jak najmniej przypominały okna, i starają się stworzyć wrażenie, że nie istnieje żadna przegroda między nami a tym, co na zewnątrz. Jest to jednak całkowicie sprzeczne z naturą okien. Ich funkcja polega na zapewnianiu widoku i kontaktu z otoczeniem zewnętrznym to prawda. Ale nie oznacza to, że okna nie muszą jednocześnie, podobnie jak ściany i dach, dawać poczucia bezpieczeństwa i osłony przed światem zewnętrznym. Czujemy dyskomfort, gdy odnosimy wrażenie, że nic nie dzieli nas od otoczenia, chociaż w rzeczywistości znajdujemy się wewnątrz budynku. Istota okien polega na tym, żeby zapewniać związek ze światem zewnętrznym, a jednocześnie dawać poczucie zamknięcia, świadomość, że jesteśmy we wnętrzu.

  To nie wszystko. Wielkie tafle czystego szkła czasem są wręcz niebezpieczne. Ludzie zderzają się z taką szybą, ponieważ wygląda ona jak powietrze. Natomiast okna z drobnymi podziałami przekazują czytelne przesłanie funkcjonalne — ramy szybek zdecydowanie wskazują na istnienie czegoś, co oddziela cię od świata zewnętrznego. Takie drobne podziały pomagają też uzyskać PRZEFILTROWANE ŚWIATŁO (238).

  Dlatego:

  Niekiedy zechcesz być może wprowadzić jeszcze drobniejszy podział szyb w pobliżu krawędzi okna po to, żeby filtrować światło przy górnej krawędzi okna, która znajduje się już na tle nieba — PRZEFILTROWANE ŚWIATŁO (238). Szczebliny okienne wykonaj z tego samego materiału, co listwy — PÓŁCALOWA LISTWA (240)...