238.

...nawet jeżeli okna są pięknie rozmieszczone, olśnienie nadal może stanowić pewien problem — NATURALNE DRZWI I OKNA (221). Miękkość światła w oknie i wokół niego ma kolosalne znaczenie dla wnętrza pokoju. Kształt ramy okiennej również może się do tego przyczyniać — GŁĘBOKIE GLIFY (223) — ale potrzebne jest jeszcze coś więcej.

  Wiemy, że światło przenikające przez liście drzew jest bardzo przyjemne. Wywołuje podniecenie, przyjemny nastrój, radość. Wiemy też, że obszary oświetlone jednolitym światłem tworzą nudne, mało interesujące przestrzenie. Zastanówmy się, dlaczego.

  1. Najbardziej oczywista przyczyna: bezpośrednie światło pochodzące z punktowego źródła rzuca mocne cienie i daje ostre i kontrastowe obrazy. Właściwości ludzkiego wzroku dodatkowo pogłębiają ten kontrast: nasze oczy automatycznie wzmacniają granice między elementami, tak że widzimy je jako ostrzejsze, niż są w rzeczywistości. Na przykład, paski różnych barw umieszczone obok siebie na karcie kolorów, będą się wydawały oddzielone ciemnymi liniami. Takie kontrasty i ostre granice są nieprzyjemne — obiekty wydają się surowe, a nasze oczy, nieumiejące przystosować się do kontrastów, nie potrafią dostrzec szczegółów.

  Z tych wszystkich powodów odczuwamy naturalne pragnienie, by rozproszyć światło w pomieszczeniu przez zastosowanie abażurów lub światła pośredniego, tak żeby obrazy tworzone przez światło były bardziej „miękkie”, żeby postrzegane granice nie były ostre, żeby było mniej kontrastów, mniej cieni, a szczegóły były łatwiejsze do zobaczenia. Dlatego też fotograficy przy fotografowaniu przedmiotów używają światła odbitego zamiast bezpośredniego. Wydobywają w ten sposób detale, które w przeciwnym razie zgubiłyby się w cieniu.

  2. Druga przyczyna: redukcja olśnienia. Kiedy jasne światło wpada przez okno, razi oślepiająco, zestawione z ciemną ścianą wokół okna — GŁĘBOKIE GLIFY (223). Filtrując światło, zwłaszcza wzdłuż krawędzi okien, redukujemy oślepianie, ponieważ wpuszczamy mniej światła.

  3. Trzecia przyczyna jest wyłącznie przypuszczeniem: być może po prostu przedmiot, na którym w tanecznym rytmie poruszają się małe plamki światła, sprawia nam przyjemność i biologicznie nas stymuluje. Niektórzy filmowcy twierdzą, że gra światła na siatkówce jest sama w sobie, w sposób naturalny, zmysłowa.

  Aby uzyskać przefiltrowane światło, przesłoń częściowo te okna, przez które wpada bezpośrednie światło słoneczne, za pomocą pnączy winorośli i kratki. Liście są szczególnie cenne, ponieważ się poruszają. Krawędzie okien można zaś wzbogacić delikatnym podziałem szyb, tak że wpadające światło będzie stopniowo coraz silniejsze, idąc od brzegu do środka okna. Taki ażur najlepiej działa w górnej części okna, gdzie światło jest najsilniejsze. Wiele starych okien łączy ze sobą te idee.

  Dlatego:

  Najłatwiej możesz to osiągnąć za pomocą pnączy poprowadzonych na zewnątrz wokół okna — PNĄCZA (246). Jeżeli nie ma tam roślin, możesz do tego celu wykorzystać markizę płócienną DACHY NAMIOTOWE (244), CIEPŁE KOLORY (250). Dodatkowo możesz wspomóc filtrowanie światła, wstawiając mniejsze, delikatniejsze i bardziej wymyślne szybki w górnej części okna, gdzie światło jest silniejsze MAŁE SZYBKI (239)...