233.

...ten wzorzec wyjaśnia, w jaki sposób położyć nawierzchnię podłogi¹¹, by wykończyć PŁYTĘ PARTERU (215) i SKLEPIENIA STROPOWO-SUFITOWE (219). Prawidłowo wykonane powierzchnie podłóg zwiększą gradację prywatności w budynku — STOPNIOWANIE INTYMNOŚCI (127).

  Kiedy myślimy o podłogach, przychodzą nam do głowy podłogi drewniane. Mamy nadzieję, że jeżeli tylko będzie nas na to stać, założymy u siebie podłogę drewnianą. Nawet w ciepłych krajach, gdzie są piękne płytki, wielu ludzi decyduje się na podłogi z twardego drewna. Ale drewniana podłoga, chociaż wydaje nam się tak piękna, tylko w niewielkim stopniu rozwiązuje podstawowy problem podłóg. Prawdą jest, że pokój z gołą drewnianą podłogą sprawia dość odpychające wrażenie, jakby był czegoś pozbawiony, wydaje pusty odgłos i wygląda jak nieumeblowany. Aby drewnianą podłogę uczynić przyjemniejszą, kładzie się na niej dywany. Ale wtedy tak naprawdę przestaje to już być drewniana podłoga. To zamieszanie uświadamia nam, że podstawowy problem „podłogi” nie został właściwie sformułowany.

  Kiedy obiektywnie przeanalizujemy tę kwestię, dojdziemy do wniosku, że zarówno drewniana podłoga, jak i drewniana podłoga przykryta dywanem, są nierównymi kompromisami. Nieprzykryta niczym drewniana podłoga jest zbyt naga, zbyt twarda, by była wygodna. Ale jednocześnie nie jest też dość twarda, by zapewnić odporność na zużycie — rysuje się, wgniata, pojawiają się drzazgi. Kiedy zaś jest przykryta dywanem, piękno drewna traci cały sens. Nie możemy go już zobaczyć, z wyjątkiem miejsc wokół dywanu. Dywan na podłodze nie jest oczywiście dostatecznie mocny, by oprzeć się jakiemuś znaczącemu zużyciu. Co więcej, najpiękniejsze dywany, ręcznie robione chodniki i gobeliny są tak delikatne, że nie mają wielkiej wytrzymałości. Chodzenie po perskim dywanie w butach wyjściowych jest barbarzyństwem, na które nigdy nie pozwolą sobie ludzie wykonujący te dywany — oni wiedzą, jak je traktować i zawsze zdejmują buty. Z kolei nowoczesne dywany nylonowe i akrylowe, tkane maszynowo i bardzo wytrzymałe, straciły całą wystawność i urok dywanu. Są jak miękka odmiana betonu.

  Tego problemu nie da się rozwiązać. Ma on charakter zasadniczy. Można go jedynie uniknąć, wprowadzając wyraźne rozdzielenie tych obszarów domu, w których występuje duży ruch i które z tego powodu wymagają bardzo wytrzymałych, łatwych do mycia podłóg, od pozostałych obszarów, w których ruch jest niewielki, gdzie ludzie mogą zdjąć buty i gdzie można rozłożyć piękne, miękkie dywany o długim i gęstym splocie, poduszki i tkaniny.

  W tradycyjnych domach japońskich i rosyjskich postępuje się właśnie w ten sposób. Podłogę dzieli się na dwie strefy: łatwą do utrzymania oraz wygodną w użytkowaniu. W tej wygodnej stosuje się bardzo czyste i często cenne materiały, z kolei ta łatwa w utrzymaniu nierzadko stanowi przedłużenie ulicy, to znaczy jest brudna, pokryta płytami chodnikowymi i tak dalej. Ludzie zdejmują buty lub je wkładają, przechodząc z jednej strefy do drugiej.

  Nie jesteśmy przekonani o tym, że wkładanie i zdejmowanie butów mogłoby się stać naturalnym zwyczajem w naszej kulturze. Ale niezależnie od tego, podział domu na strefy nie jest pozbawiony sensu. Materiał podłogi zmienia się w miarę wchodzenia w głąb domu. Wzorzec STOPNIOWANIE INTYMNOŚCI (127) wymaga gradacji pomieszczeń publicznych, półpublicznych i prywatnych. W ślad za tym chcemy, żeby podłoga stawała się coraz delikatniejsza w miarę wchodzenia w głąb domu. Oznacza to, że w pomieszczeniu wejściowym i w kuchni najlepiej zastosować twardą, łatwą do mycia powierzchnię, podczas gdy pokój rodzinny, jadalnia i bawialnia dla dzieci wymagają podłogi łatwej do mycia, ale z miejscami pokrytymi miękkim materiałem. Z kolei sypialnie, gabinety i prywatne pokoje domowników wymagają miękkich, wygodnych podłóg, na których można usiąść lub się położyć i po których można chodzić boso.

  Jakich materiałów najlepiej użyć: twardych czy miękkich? Najwięcej problemów przysparzają pierwsze z nich. Dzieci wiele czasu spędzają w pobliżu podłogi, bez względu na to, czy jest ona twarda, czy miękka. Dlatego twarde podłogi muszą być ciepłe w dotyku, a jednocześnie łatwe do mycia. Materiałem do wykonania twardych podłóg może być „miękki” beton. Aby był łatwy do utrzymania, a równocześnie przyjemny, można zastosować lekkie wykończenie o stosunkowo porowatej strukturze. Możemy nadać takiej podłodze większą odporność na zużycie i na wodę, a także kolor, dodając barwnik do mieszanki betonowej, a po związaniu woskując ją i polerując. To stosunkowo tanie i sensowne rozwiązanie, jeśli strop i tak jest betonowy. Inne materiały nadające się na twarde podłogi to glina, płyty gumowe lub korkowe, miękkie niewypalane płyty, zwane w Peru pastelleros (MIĘKKIE PŁYTY I CEGŁY (248)), oraz deski — wszystkie te materiały są jednak droższe od betonu.

  Najlepszym miękkim materiałem jest dywan — można na nim siedzieć, leżeć i przebywać blisko podłogi. Wątpimy, by pod tym względem mogły nastąpić jakieś ulepszenia — sądzimy raczej, że jeśli dywan zastąpimy innym materiałem, to i tak w końcu zostanie on przykryty dywanem. To oznacza, że miejsca przykryte dywanem mogą równie dobrze mieć tanie podłoże, pokryte matami od ściany do ściany.

  Aby podkreślić różnicę między dwiema strefami i zachęcić ludzi do zdejmowania i wkładania butów przy przechodzeniu z jednej do drugiej, proponujemy umieścić stopień między nimi, prowadzący w dół lub w górę. To pomoże w zachowaniu „czystości” każdej ze stref i będzie sprzyjało działaniom w każdej z nich.

  Dlatego:

  Do budowy twardej podłogi możesz użyć tych samych materiałów, które stosujesz na zewnętrzne ścieżki i tarasy, na przykład ręcznie robione cegły i płyty — MIĘKKIE PŁYTY I CEGŁY (248). Na miękkie podłogi prywatne zastosuj materiały i tkaniny, które mają bogaty ornament i są kolorowe ORNAMENT (249), CIEPŁE KOLORY (250)...