45.

...we wzorcu LOKALNY RATUSZ (44) postulowaliśmy, by tworzyć małe centra lokalnej władzy w sercu każdej społeczności. NASZYJNIK PROJEKTÓW SPOŁECZNYCH (45) wzbogaca lokalny ratusz i inne podobne instytucje publiczne (UNIWERSYTET JAK TARGOWISKO (43) i OŚRODEK ZDROWIA (47)), traktując je jako tereny aktywności społecznej.

  Znakiem ożywienia procesu samorządności w danej społeczności jest nieustanne, spontaniczne tworzenie się grup politycznych i usługowych, funkcjonujących bez żadnych ograniczeń. Każda z tych grup zyskuje szanse przetestowania swoich pomysłów publicznie — przed mieszkańcami miasta. Niezwykle ważny jest składnik przestrzenny, kwestia miejsca na realizację takich projektów: proces zostanie zahamowany, jeżeli ludzie nie będą mogli działać, wynajmując biuro niewielkim nakładem środków.

  Na wzorzec ten składa się konieczność spełnienia pięciu wymagań:

  1. Drobne oddolne ruchy, choć mało popularne w momencie powstawania, odgrywają jednak niezwykle ważną rolę w społeczeństwie. Są źródłem krytycznego spojrzenia na przyjęte wcześniej poglądy; ich istnienie wiąże się bezpośrednio z prawem do wolności słowa. Są też podstawowym elementem samoregulacji w dobrze działającej społeczności, która potrafi podjąć działania, gdy tylko sprawy przybierają niekorzystny obrót. Takie działania wymagają miejsca, w którym ich zwolennicy mogą się zaprezentować i bezpośrednio przekazać swoje poglądy społeczeństwu. Pobieżne badania przeprowadzone w czasie pisania tej książki w East Bay wykazały, że około 30—40 grup cierpi z powodu braku takiego miejsca, na przykład Indianie z Alcatraz (Alcatraz Indians), Pomoc dla Bangladeszu (Bangla Desh Relief), Solidarnościowe Filmy (Solidarity Films), Projekt Działań Lokatorów (Tenant Action Project), Ruch Siódmego Listopada (November 7th Movement), Prawna Ochrona Homoseksualistów (Gay Legal Defense), No on M, Społeczne Usługi Translatorskie (People's Translation Service) i inne.

  2. Zazwyczaj takie grupy są niewielkie i dysponują bardzo ograniczonymi środkami. Aby podtrzymać ich działalność, społeczność powinna zapewnić im nieodpłatny dostęp do minimalnej powierzchni biurowej z pewnymi ograniczeniami co do długości trwania dzierżawy. Miejsce to powinno przypominać małą witrynę sklepową i musi być wyposażone w maszyny do pisania, kopiarki i telefony oraz mieć dostęp do jakiejś sali zebrań.

  3. Aby stworzyć atmosferę rzetelnej debaty, miejsca te muszą znajdować się w pobliżu ratusza, który jest głównym centrum życia publicznego. Jeśli te punkty są rozproszone po całym mieście, z dala od ratusza, nie mogą poważnie przeciwstawić się ustanowionym władzom.

  4. Miejsce musi być doskonale widoczne. Należy je zbudować w sposób, który umożliwi grupie przekazywanie swoich poglądów ludziom z ulicy. Kształt fizyczny musi przeciwstawiać się naturalnej dla władz miejskich tendencji do otaczania się murem i izolowana od społeczeństwa z chwilą dojścia do władzy.

  5. Wreszcie, żeby doprowadzić do naturalnego kontaktu tych grup ze społecznością, tkanka ich sklepowych frontów powinna być uzupełniona na stałe sklepami i punktami usługowymi, których potrzebuje lokalna społeczność, na przykład zakładem fryzjerskim, kawiarnią, pralnią samoobsługową.

  Tych pięć wymagań sugeruje stworzenie sznura dość otwartych przestrzeni typu sklepowego wokół lokalnego ratusza. Taki układ przestrzeni jest ucieleśnieniem procesu politycznego zachodzącego w społeczeństwie otwartym: każdy ma dostęp do wyposażenia biurowego, do miejsca, gdzie można przeprowadzić kampanię i przedstawiać swoje poglądy na arenie publicznej.

  Dlatego:

  Niech każde pomieszczenie będzie niewielkie, zwarte i łatwo dostępne, tak jak SKLEPY, W KTÓRYCH SPRZEDAJE SAM WŁAŚCICIEL (87). Twórz małe przestrzenie publiczne umożliwiające wałęsanie się pomiędzy nimi — OTWARTE POMIESZCZENIA PUBLICZNE (69). Wykorzystaj je do ukształtowania krawędzi budynku — FASADY BUDYNKÓW (122), KRAWĘDŹ BUDYNKU (160), zachowaj ich otwartość — OTWARCIE NA ULICĘ (165)...