232.

...ten wzorzec służy do wykończenia OGRODÓW DACHOWYCH (118) lub SKLEPIEŃ DACHOWYCH (220). Załóżmy, że zbudowałeś już sklepienia dachowe lub przynajmniej zacząłeś splatać listwy; które będą wspierać tkaninę nadającą kształt sklepieniu, bądź zacząłeś budować ogród na dachu i ogradzać go lub obudowywać. W każdej z tych sytuacji trzeba podjąć decyzję o sposobie wykończenia dachu.

  Frontony greckich budynków, zwieńczenia trulli w Alberobello, szczyty japońskich świątyń, kominki wentylacyjne na stodołach — w każdym z tych przykładów trzeba było, jak się wydaje, rozwiązać jakiś problem budowlany, a budowniczy skorzystał z okazji, by wkomponować jakieś zwieńczenie.

  Podejrzewamy, że istnieje przyczyna takiego postępowania, którą należy traktować poważnie. Zwieńczenia dachu pomagają wykończyć budynek, nadają mu ludzki akcent. Jednak siła zwieńczenia i jego ogólny wpływ na odbiór budynku są dużo większe, niż moglibyśmy oczekiwać. Spójrz na dwa szkice budynku: ze zwieńczeniem i bez tego elementu. Wyglądają, jak dwa różne budynki. Różnica jest ogromna.

  Dlaczego zwieńczenia są tak ważne i mają tak znaczący wpływ na budynek jako całość?

  Oto kilka możliwych przyczyn.

  1. Koronują dach. Nadają mu status, na jaki zasługuje. Dach jest ważny i to właśnie podkreślają zwieńczenia.

  2. Dodają szczegółu formie. Sprawiają, że dach staje się mniej jednorodny i przestaje być pojedynczą, nieprzerwaną rzeczą. Ściany zyskują to rozbicie dzięki oknom, drzwiom i balkonom, które dodają skali i charakteru. Kiedy dach ma wiele lukarn, wydaje się, że zwieńczenia są mniej potrzebne.

  3. Zwieńczenia tworzą połączenie z niebem w sposób, który kiedyś mógł mieć zabarwienie religijne — zobacz POŁĄCZENIE Z ZIEMIĄ (168) — być może dach potrzebuje powiązania z niebem.

  W proponowanym przez nas systemie budowlanym zwieńczeniami dachu są obciążniki, jakie dodajemy na kalenicy, by uzyskać lekką krzywiznę pochyłych połaci dachu. Powtarzają się one na kalenicy w równych odstępach, na grzbietach sfalowań. Nie muszą być duże — wystarczy mały worek piasku czy kamień pokryty betonem i ukształtowany tak, by wypukłość detalu była widoczna. Być może dobrze będzie pomalować zwieńczenia na inny kolor niż dach.

  Oczywiście są setki innych rodzajów zwieńczeń dachowych, na przykład ceglane kominy, posągi, kominki wentylacyjne, detale konstrukcyjne, sterczyny na gotyckich przyporach, wiatrowskazy czy nawet wiatraki.

  Dlatego:

  Zakończ dach takimi zwieńczeniami, jakie najbardziej ci odpowiadają. Ważne, żebyś o nich nie zapomniał — ORNAMENT (249)...